اسلام در چین 2

عثمان هيئتي نمايندگي به رهبري سعد ابن ابي وقاص (وفات 674) که عموي مادري بسيار دوست داشتني پيامبر بود و يکي از مشهورترين صحابه بود که در سن هفده سالگي ايمان آورده بود به چين فرستاد. او سرباز کهنه کار تمامي جنگها بود و يکي از ده نفري بود که گزارش شده است پيامبر گفته است جايي تضمين شده در بهشت دارند. در مدينه سعد با استفاده از توانايي خود در معماري، ايواني به سبک امپراطوران ايراني به عنوان جايگاهي براي عبادت ساخت. او بعداً در چين چيزي را که بعداً اولين مسجد در چين خواهد بود را پايه ريزي کرد. اين مسجد جايگاهي براي پيوند معماري اوليه اسلامي با معماري چيني شد. گزارشات باستاني تاريخي سلسله تانگ درباره هيئتي نمايندگي از حکومت المدينه به رهبري سعد ابن ابي وقاص و همراهيان او از صحابه که در سال 650 از طريق اقيانوس هند و درياي چين و سپس از طريق بندر مشهور گوانگ زو به چين سفر کردند نوشته اند. اينان سپس از گوانگ زو از طريق راه خشکي از مسيري که بعداً با نام راه ابريشم شناخته مي شد به چانگان (زيان امروزي) سفر کردند. سعد و هيئت همراهش هدايايي دريافت کردند و به گرمي در دربار سلطنتي امپراطوري تانگ، کائو تسونگ (حکومت 650-683) در سال 651 مورد پذيرايي قرار گرفتند. اين برخورد گرم عليرغم درخواست تازه اي که همان سال از سوي پرويز شاه ساساني ايراني به دربار امپراطور رسيده بود و درخواست حمايت از ساسانيان در برابر اعراب را داشت به انجام مي رسيد. خسرو پرويز فرزند يزدگرد بود. او همراه با بيزانسيها حدود يک دهه پيش از اين نمايندگي خود را در چين مستقر کرده بودند. اين دو با هم دو قدرت بزرگ غرب بودند. يک درخواست مشابه نيز به دربار امپراطور تاي تسونگ (حکومت 627-649) ارسال شده بود تا برعليه گسترش بيدرنگ نيروهاي مسلمانان از ايران ساساني دفاع کند که آن درخواست نيز رد شده بود. اولين اخبار درباره اسلام، پيش از اين در طي حکومت امپراطور تاي تسونگ بوسيله سفير شاه ساساني ايران به دربار سلطنتي تانگ ابلاغ شده بود. در اين زمان امپراطور چين از سوي طرف ايراني و بيزانسي از ظهور حاکميت اسلامي اطلاع يافت. هر دوي امپراطوريهاي غرب از قدرت چين براي دفاع درخواست کمک داشتند. با اين حال دومين سال حکومت کائو تسونگ مصادف با اولين ديدار رسمي يک سفير مسلمان بود. امپراطور پس از پرس و جو درباره اسلام، مذهب جديد را به شکلي عمومي تأييد کرد و آن را هماهنگ با تعاليم کنفوسيوس دانست. اما او احساس کرد که پنج نماز اجباري يوميه و يک ماه روزه داري برايش بسيار سنگين است و اسلام نياورد. او به سعد ابن ابي وقاص و هيئت نمايندگي همراهش براي تبليغ مذهب خود آزادي داد و ستايش خود را نسبت به اسلام که بعداً جاي پاي محکمي در کشور پيدا کرد ابراز کرد

سعد بعداً در گوانگ زو ساکن شد و مسجد هواي شنگ را ساخت که اين خود اتفاق مهمي در تاريخ اسلام در چين محسوب مي شود. شهرت بر آن است که اين مسجد قديميترين مسجدي است که در تمامي چين باقي مانده است و بيش از 1300 سال سابقه دارد. اين مسجد از چندين واقعه تاريخي که بطور گريزناپذيري درست در اطراف ديوارهاي آن به وقوع پيوسته است جان سالم بدر برده است. اين مسجد هنوز در شرايطي عالي در شهر امروزي گوانگ زو پس از چندين بار تعمير و احيا پابرجاست. مسجد دا کينگ زن (مسجد بزرگ) در چنگان (گزيان امروزي) بنايي معاصر مسجد هواي شنگ در استان شانگزي در سال 742 بنا شد. اين بزرگترين (12000 مترمربع) و بهترين مسجد اوليه در چين است و در طول قرون به زيبايي حفظ شده و توسعه يافته است. طرح بندي امروز آن بوسيله سلسله مينگ در سال 1392 يک قرن پيش از سقوط گرانادا از سوي زنگ هي (دريادار بزرگ مسلمان چيني) ساخته شد. لوحي سنگي در مسجد در گراميداشت خاطره او از سوي امپراطور براي تشکر از حمايتهاي فراوان او نصب شده است. يک مدل کوچک از مسجد بزرگ با تمامي ديوارهاي اطراف آن و باتمامي زيبايي و شکوه عمارت و صحنهاي آن در کنار مدلي از مسجد هواي شنگ در موزه هنگ کنگ به زيبايي قرار داده شده است. من اين فرصت را داشتم که سال قبل مسجد حقيقي را هنگام نماز عصر ببينم که پس از آن با امام مسجد ملاقات کردم. او به من قرآني دست نوشته نشان داد و عرقچيني سفيدرنگ به من هديه داد. راه رفتن در سالن نماز مسجد مثل راه رفتن رؤياآميز در واحه اي در ميان کوير است که در داخل يک شهر محدود شده است و براي افراد ناپاک تحريم شده است. سمبلي از اژدها بر پله اي در محل ورودي سالن نماز حکاکي شده است که نماينده اي از همگرايي تمدنهاي اسلامي و چيني است. مسجد در مجموع نقطه اي خيره کننده از برخورد معماري شرقي چيني و معماري بومي سبک دوره هارون الرشيد (764-809) در بغداد است. بغداد شهري تازه تأسيس بود که قرار بود پنجاه سال پس از زمان هارون بزرگترين شهر بين کونستانتينوپل و چين باشد. مسجد شنگ يو سي (مسجد دوست مقدس) که همچنين با نام کينگ جينگ سي (مسجد خلوص) و مسجد صحابه نيز شناخته مي شود در سال 1009 با گرانيت خالص توسط سلسله شمالي سونگ (960-1127) ساخته شد. طراحي معماري و سبک آن از مسجد بزرگ دمشق (709-15) در سوريه الگوبرداري شده است. و بدين ترتيب اين مسجد جفتي براي کهنترين مسجدي است که در شکل اوليه خود تا قرن بيست و يکم دوام آورده است

مسجد کينگ جينگ در مدينه الزيتون (کوان زو) در استان فوجيان قرار گرفته است. در سنت عربي اسلامي زيتون نشانه صلح است. در همين مکان مقبره هاي مقدس دو نفر صحابه پيامبر اکرم قرار گرفته است که هيئت همراه سعد ابن ابي وقاص را همراهي مي کردند. آنان از سوي بوميان با نامهاي چيني خود شناخته مي شوند؛ سا که زو، وو کو سو. اعراب از کشورهاي مختلف براي بيعت به اين مکان مي آيند. زن جيائو سي (مسجد مذهب حقيقي) که همچنين با نام فنگ هوانگ سي (مسجد عنقا) شناخته مي شود در هنگزو در استان زجيانگ قرار گرفته و اعتقاد بر اين است که از سابقه اي تا سلسله تانگ برخوردار است. اين مسجد ايواني چند طبقه دارد که به عنوان مناره و جايگاهي براي رصد ماه مورد استفاده قرار مي گيرد. اين مسجد تاريخي طولاني دارد و در طي قرون چندين بار بازسازي شده و احيا شده است. مسجد امروزي بسيار کوچکتر از چيزي است که قبلاً بوده است به خصوص که با تعريض راه کنار آن در سال 1929 کوچکتر شده و در سال 1953 بازسازي شده است. مسجد باستاني ديگر در شهر يانگ زو در استان جيانگ سو قرار دارد که زماني شلوغترين شهر بازرگاني و تجارت در زمان سلسله سونگ (960-1280) بوده است. گزيان هي سي (مسجد ماهيخوار جاويدان) بزرگترين و قديمي ترين مسجد شهر است که در سال 1275 بوسيله پو ها دين يک واعظ مسلمان که از نسل شانزدهم محمد پيامبر بوده است ساخته شده است
براساس تاريخ نگاري مسلمانان چيني سعد ابن ابي وقاص در گوانگ زو جايي که در آن دفن شد در گذشته است. با اين حال تاريخ نگاران عرب به نحوي متفاوت نوشته اند سعد در مدينه درگذشته و در ميان ديگر صحابه مدفون شده است. يک قبر حقيقي وجود دارد و سايرين سمبليک هستند و تنها خدا مي داند اين قبر در چين يا در مدينه قرار دارد. پيام اسلام در چين با صلح و آرامش ريشه دواند. اولين هيئت اعزامي از طريق زو جيانگ (رودخانه مرواريد) و سپس از طريق راه خشکي در شمال غربي خود را به منطقه جنوب شرق رساند. اجتماعات مسلمان امروزه در منطقه جغرافيايي وسيعي در چين پراکنده اند که برخي در نقاط دور از دسترسي مثل تبت قرار دارند. من يک بار مسلمانان تبتي را در حال کوچ ملاقات کردم

اين نوشته ترجمه اي از اين متن است