و ذا النون اذ ذهب مغاضباً فظن ان لن نقدر عليه فنادي في الظلمات ان لا اله الا انت سبحانک اني کنت من الظالمين فاستجبنا له و نجيناه من الغم و کذلک ننجي المؤمنين

پنجشنبه، اردیبهشت ۲۸، ۱۳۸۵

بنیانگذاران مسلمان ریاضیات

قرنهاي هفتم تا سيزدهم عصر طلايي دانش مسلمانان بود. آنان در رياضيات سهيم شدند و دستگاه ده تايي جبري امروزي، اعمال رياضي اساسي مرتبط با جمع، تفريق، ضرب، تقسيم، به توان رساندن و جذر گرفتن را ابداع کردند. آنان همچنين مفهوم صفر را به جهان معرفي کردند. برخي از رياضيدانان مشهور اسلام از اين قرار هستند

خوارزمي 780-850 ميلادي

محمد بن موسي خوارزمي پدر جبر يک رياضيدان و منجم بود. او بوسيله مأمون به بغداد فراخوانده شد و به عنوان منجم دربار منصوب شد. از عنوان اثر او "حساب الجبر و المقابله" نام جبر اخذ گرديد. يک ترجمه لاتين از يک متن حساب اسلامي در سال 1857 در کتابخانه دانشگاه کمبريج کشف شد. اين اثر چنين شروع مي شود: "الگوريتمي چنين گفته است: بياييد ستايش شايسته خداوند را بگوييم، رهبر و مدافع ما." باور بر اين است که اين نسخه اي از اثر حساب خوارزمي است که در قرن دوازدهم بوسيله يک دانشمند انگليسي به لاتين ترجمه شده است. خوارزمي نام خود را در تاريخ رياضيات به شکل الگوريتم (نام قديمي حساب) برجاي گذاشته است

خوارزمي تأکيد مي کند که کتاب حساب خود را براي خدمت به نيازهاي عملي مردم براي موارد محاسبه تقسيم ارث، ميراث، تقسيم بندي زمين، دادرسي هاي قانوني و بازرگاني نگاشته است. در قرن دوازدهم جرارد از سرمونا و رابرت از چستر کتاب جبر خوارزمي را به لاتين ترجمه کردند. رياضيدانان آن را در تمامي جهان تا قرن شانزدهم مورد استفاده قرار مي دادند. عموماً فرض بر اين است که خوارزمي حدود سال 780 در شهر کات در جلگه خورزن متولد شده است. امروز کات در ماسه ها مدفون است

کندي 801-873 ميلادي

ابويوسف يعقوب ابن اسحاق الکندي در حدود سال 801 در کوفه طي فرمانداري پدرش متولد شد. لقب او انتساب اجدادي او را به قبيله سلطنتي کنده از ريشه اي يمني مورد اشاره قرار مي دهد. او در نزد مردم خود با نام فيلسوف عرب شناخته شد. او اولين فيلسوف اسلام بود. کندي در ميان مشارکتهايي که در حساب داشته است 11 متن درباره اعداد و تحليلهاي عددي نوشته است

الخارخي

ابوبکر ابن حسين در خارخ از توابع بغداد متولد شد. آثار او درباره حساب، جبر و هندسه بودند. کتاب او با عنوان الکافي في الحساب، به قوانين محاسبه مي پردازد. اثر دوم او با عنوان الفخري به يادبود نام دوست خارخي، وزير بزرگ بغداد نامگذاري شده است

بطاني 850-929 ميلادي

محمد ابن جبير ابن سينان ابوعبدالله، پدر مثلثات در بطان، بين النهرين متولد شد و در سال 929 در دمشق درگذشت. او يک شاهزاده و فرماندار عرب سوريه بود که به عنوان بزرگترين منجم و رياضيدان مسلمان در نظر گرفته مي شود. البطاني مثلثات را به سطوح بالايي رساند و اولين جدول کتانژانتها را محاسبه نمود

بيروني 973-1050 ميلادي

بيروني از کساني بود که بنيانهاي مثلثات نوين را ريخت. او يک فيلسوف، جغرافي دان، منجم، فيزيکدان و رياضيدان بود. ششصد سال پيش از گاليله، بيروني درباره نظريه چرخش زمين به دور محور خود بحث کرد. بيروني اندازه گيريهايي زمين سنجي انجام داد و با شيوه اي نبوغ آميز محيط زمين را تعيين کرد. او با کمک رياضيات جهت قبله را از هر جايي در جهان معين ساخت

در حوزه مثلثات نظريه تابعهاي سينوس، کسينوس و تانژانت بوسيله دانشمندان مسلمانان قرن دهم توسعه يافت. دانشمندان مسلمان با پشتکار در توسعه مثلثات مسطح و کروي کوشيدند. مثلثات مسلمانان بر پايه نظريه بطلميوس بوجود امد امااز دو جهت مهم بر آن برتري يافت. مثلثات مسلمانان از سينوس استفاده مي کرد در حالي که بطلميوس از قوس استفاده مي کرد. دوم اين که مسلمانان به جاي روشهاي هندسي از محاسبات جبري سود مي جستند

اين نوشته ترجمه اي از اين متن است

هیچ نظری موجود نیست: