و ذا النون اذ ذهب مغاضباً فظن ان لن نقدر عليه فنادي في الظلمات ان لا اله الا انت سبحانک اني کنت من الظالمين فاستجبنا له و نجيناه من الغم و کذلک ننجي المؤمنين

دوشنبه، آبان ۲۲، ۱۳۸۵

تاریخ اروپا--پاپ در آوینون

قحطي بزرگ نتيجه اي از رشد جمعيت اروپا عليرغم محدوديت قابليت زمينهاي آن براي حمايت از اين جمعيت بود. مرگ سياه يکي از پيامدهاي تماس اروپائيان با تمدنهاي بزرگ شرق بود. به اين ترتيب اين دو مورد فجايعي طبيعي بودند، به اين معني که معلول هيچ سياست آگاهانه انساني نبودند. با اين حال با ناتواني عمومي رهبري اروپايي در اتخاذ هرگونه اقدام سازنده براي تلطيف اثرات اين بلايا، اثرات اين بحرانها تشديد شد و ادامه يافت. در طي يک قرن بعد جامعه اروپايي نظم و تشکل بهتري پيدا کرد و شاهان، اشراف، ثروتمندان و کليسا کنترل بيشتري در مقياسهاي بزرگتري بر جمعيت اعمال کردند. زماني که ايشان در طي اين فجايع قادر به ارائه رهبري نبودند، هيچ کس و هيچ مقام ديگري نبود که بتواند براي اين کار تلاشي انجام دهد، هرچند گسترش خودزني براي بخشش گناهان را شايد بتوان نوعي تلاش از سوي مردان و زنان عامي براي حل مشکلاتي که خود را گريبانگير آن مي يافتند تلقي کرد

اولين گروه نخبه و مديريت کننده که قدرت خود را براي رهبري مؤثر از دست داد کليسا بود. توجه دستگاه پاپ در طي قرن سيزدهم معطوف به امپراطوران روم مقدس و اين هدف بود که پادشاهي دو سيسيلي در جنوب ايتاليا و دولتشهرهاي لومباردي در شمال را مستقل از قدرتهاي امپراطوري و به اندازه کافي ضعيف نگه دارد تا تهديدي برعليه استقلال سرزمينهاي پاپ نباشد. اين براي روحانيت اهميت بسياري داشت زيرا روشن بود که پاپ هيچ گاه قادر نخواهد بود يک قدرت اخلاقي مستقل باشد اگر سرزمينهايي که خود و تشکيلات مديريتيش در آن واقع بودند تحت کنترل يک قدرت عرفي مي بود. اگر درک اين موضوع مشکل به نظر مي رسد به اين موضوع توجه کنيد که مرداني که ايالات متحده را بوجود آوردند براي ايجاد ناحيه کلمبيا، که منطقه اي مستقل از قلمرو قدرت تمامي ايالتها و محل استقرار دولت فدرال بود دقت نظر به خرج دادند. مکزيکوسيتي و پايتخت چندين کشور ديگر نيز چنين موقعيتي دارند و به همين دليل بود که پاپهاي قرون وسطي علاقه مند بودند بتوانند کليسا را از منطقه اي مورد هدايت و رهبري قرار دهند که در قلمرو قدرت هيچ قدرت دنيوي نباشد

در طي اين مبارزه، شايد پاپها دچار اين اشتباه شدند که توجه کافي به روند رشد قدرت متمرکز در پادشاهيهاي ملي در انگليس، فرانسه، کاستيل و آراگون نکردند. همچنين ممکن است پاپ بونيفاس هشتم درک کافي نداشت و موسيقي افتخارآميز جشنهاي سال 1300 او را به خواب احساس کاذب امنيت فرو برده بود. دليل آن هر چه بود به نظر مي رسيد بونيفاس نمي داند که پادشاهي فرانسه نسبت به امپراطوران روم مقدس در تمامي طول تاريخ خود، تا حدود زيادي متفاوت و بسيار خطرناکتر است

پاپ بونيفاس هشتم و فيليپ چهارم شاه فرانسه به زودي بر سر دو موضوع که براي توانايي کليسا در داشتن صدايي مستقل در فرانسه اهميتي حياتي داشت با يکديگر درگير شدند. اولين موضوع مورد ناسازگاري، موقعيت روحانيون مجرم بود که متهم به ارتکاب جرم بودند. اين موضوعي جدي بود زيرا به طور سنتي کليسا حق خود مي دانست اعضاي خود را به انضباط در آورد و هر روحاني که متهم به ارتکاب جرم بود در يک دادگاه کليسا و تحت روند دادرسي قانون کليسا مورد محاکمه قرار مي گرفت. قانون کليسا نسبت به قانون غالب عرفي بسيار مسامحه آميزتر و منطقي تر بود. به عنوان مثال، اين قانون از شکنجه متهمان و شاهدان يا حکم اعدام استفاده نمي کرد. اين موضوع باعث شد مردمي که مي ديدند روحانيون متهم به جرائم مختلف تحت قوانين واضحاً مسامحه آميزي محاکمه مي شوند تصور کنند کليسا اعضاي خود را نازپرورده بار مي آورد. فيليپ ادعا مي کرد هرکس قوانين عرفي را بشکند بايستي در يک دادگاه عرفي محاکمه شود اما بونيفاس قبول نمي کرد و احساس مي کرد کليسا نمي تواند مستقل عمل کند اگر کارکنان آن احتمال بازداشت شدن بوسيله مأموران عرفي در هر زماني برايشان وجود داشته باشد

اين يک مشکل جدي است. بياييد فرض کنيم يک کشيش کاتوليک متهم به تجاوز و قتل يک دختر شش ساله است. آيا بايد محاکمه او را به کليسا سپرد تا احتمالاً به صومعه اي در کوههاي ايتاليا فرستاده شود يا او بايد با محاکمه اي در يک دادگاه عادي مواجه شود تا احتمالاً محکوم به حبس ابد در ندامتگاه لانسينگ بدون امکان عفو شود؟ بياييد به اين موضوع فکر کنيم. اگر همين کشيش در ايران متهم به همين جرم شود، آيا او بايد بوسيله يک دادگاه اسلامي ايران محاکمه شود؟ درباره يک مبلغ يهودي در آلمان نازي يا کشيش ارتودوکس صرب در بوسني چطور؟ آيا يک روحاني مي تواند دولت را متهم به زير پا گذاشتن اخلاق و رفتار غيراخلاقي کند _چنان که بسياري با ايالات متحده در طي جنگ ويتنام چنين کردند_ اگر متهم به يک جرم عرفي شود، بازداشت شده و در يک دادگاه دولتي محاکمه شود؟ از سوي ديگر آيا يک روحاني بايد قادر باشد ادعا کند که او نمي تواند بوسيله قدرتهاي مدني بازداشت شود و در يک دادگاه عادي محاکمه شود زيرا اين عمل مي تواند آزادي بيان ساير روحانيون را مورد تهديد قرار دهد؟

موضوع دوم مورد اختلاف اين بود که آيا روحانيون و اموال کلييسا بايستي مانند هرکس و هرچيز ديگري موضوع مالياتهاي دولتي قرار گيرند؟ شاه فيليپ مي گفت کليسا و متعلقات آن از حفاظت و امنيت ايجاد شده بوسيله دولت عرفي بهره مند مي شوند، از راهها و لنگرگاههايي که دولت ايجاد کرده است استفاده مي کنند پس بايستي مانند هرکس ديگري براي آنها ماليات بدهند. در يک پرونده قضايي مشهور در دادگاه عالي ايالات متحده در اوائل قرن نوزدهم، ايالت مريلند مي خواست يک شعبه محلي بانک ايالات متحده را موضوع ماليات خود قرار دهد. رئيس دادگاه که بر اين باور بود که يک ايالت نمي تواند قادر باشد آژانسهاي فدرال را در درون مرزهاي خود تحت کنترل درآورد عنوان کرد که قدرت ماليات گرفتن در واقع قدرت نابود کردن است. پاپ بونيفاس شايد تا حدود زيادي چنين فکر مي کرد

او به سرعت دو فرمان پاپ را اعلام کرد. طبق يکي از اين فرمانها اعضاي کليسا از پرداخت مالياتهاي عرفي بازداشته شدند مگر اين که پاپ درباره آن فرمان داده باشد. طبق فرمان ديگر او اعلام کرد کليسا در همه امور نسبت به دولتهاي عرفي اولويت و برتري دارد

اينجا کمي از موضوع اصلي فاصله بگيريم. يک فرمان پاپ يک سند رسمي است که در آن پاپ فرماني را به اعضاي کليسا ابلاغ مي کند يا موضع کليسا را در يک موضوع مهم مطرح مي کند. اين نام از سرب گرفته شده است که براي ممهور کردن اسناد پاپ مورد استفاده قرار مي گرفت. نام هر فرمان پاپ از دو يا سه کلمه ابتدايي متن آن گرفته مي شد

فيليپ پاپ را به مبارزه طلبيد. او اسقفها و اسقفهاي اعظم فرانسوي را بر عليه بونيفاس متشکل کرد و يک گردهمايي از نمايندگان آنان تشکيل داد. بونيفاس برآشفت و اعلام کرد فيليپ را عزل خواهد کرد. فيليپ تصميم گرفت از تمام توان خود استفاده کند و دادستان عالي خود، ويليام از نوگارت را که فردي شرير بود مأمور امر کرد. نوگارتي ليستي از بدهيهاي بونيفاس را تنظيم کرد و او را با انواعي از خطاهاي اخلاقي و قانوني متهم ساخت. او سپس دسته اي از مردان مسلح و دشمنان پاپ را جمع کرد و بونيفاس را بازداشت و زنداني کرد. مردم با استفاده برهنه از قدرت برعليه مقامي که هنوز از احترام برخوردار بود به خشم آمدند و بونيفاس به زودي آزاد شد. با اين حال او ديگر مردي شکسته بود و به زودي درگذشت. جانشين او کوشيد به نوعي درگيري را فيصله دهد و حتي تا آنجا پيش رفت که نمايندگان فرانسه را در کالج بزرگان افزايش داد

پاپ شايد در پس زدن دستهاي بيگانه اي که به سوي سرزمينهاي او دراز شده بودند موفق عمل کرده بود اما خود در حفظ قانون و نظم در آن توانايي کمتري نشان داد. در طي قرن بعد بسياري از دولتشهرهاي ايتاليا از طريق تجارت و توليد ثروتمند و قدرتمند شدند اما رم بسيار عقب ماند. دستگاه مديريتي پاپ همان قدر به رفاه ساکنان سرزمينهاي پاپ (سرزمينهايي در ايتاليا که تحت حکومت مستقيم پاپ بودند) بي اعتنا بود که ايالات متحده نسبت به رفاه اهالي واشنگتون دي سي است. آن زمان نيز پاپها به طور ثابت درآمدهايي از طريق سرزمينهايشان به دست مي آوردند و آن را در مبارزات غيرسازنده سياسي هزينه مي کردند. همچنين بايد پذيرفت که مديريت پاپ به طور رسوايي فاسد شده بود. در هر حال مردم سرزمينهاي پاپ به طور کامل از شيفتگي نسبت به حکومت کليسا در آمده بودند. اشراف در برابر پاپها ايستادند و از دادن ماليات و ارائه خدمت نظامي سر باز زدند. تکرار شورشهاي جمعي خود شهر رم را نيز دچار مشکل کرده بود. انتخابات پاپ در سال 1305 يک فرانسوي را برگزيد که نام کلمنت پنجم را براي خود انتخاب کرد و دربار پاپ را به ناحيه امني در آوينون که از داراييهاي پاپ در حاشيه رودخانه رن بود منتقل کرد. پايتخت بلامنازع مسيحيت غربي تا سال 1378 در آنجا باقي ماند

مشکلات پاپ در آوينون
مشکل مالي

يک کسادي اقتصادي عمومي در تمامي اروپاي غربي وجود داشت و برخي کشورها بدهيهاي خود نسبت به پاپ را با اين باور که او عروسکي در دست شاه فرانسه است نمي فرستادند. با اين حال پاپ حتي بيش از گذشته به پول نياز داشت. تلاشهاي او براي بازگرداندن نظم به سرزمينهاي پاپ گرانقيمت بودند و ساختن يک پايتخت شکوهمند جديد در آوينون که سزاوار پاپ باشد پرهزينه بود

پاسخ
آوينون خريد و فروش مناصب و موقوفات و عوايد ديني را به صورت رسمي و متشکل به انجام رساند، هزينه هاي مربوط به کشيشهاي محلي را کاهش داد، از اسقفها به سنگيني ماليات مي خواست و هرجا که امکان داشت هزينه ها را کاهش داد. دربار پاپ براي خدماتي که ارائه مي کرد درخواست هزينه هاي سنگيني مي کرد و اغلب مي شد عدالت را خريد. فروش اسناد بخشودگي عملي مرسوم براي پول درآوردن شد. يک سند بخشودگي، سندي بود که طبق آن مقدار مشخصي از گناهان خريدار مورد بخشش قرار مي گرفت. نظر بر اين بود که هر کس يک سند بخشودگي مي خرد بايستي از خطاي خود توبه کند و پرداخت پولي او شکلي از مجازات بود. آوينون همچنين اعلام کرد اعتقاد به نظريه فقر پاپ (حواري) کفرگويي است

نظريه فقر پاپ، وضعيتي بود که مسيح و حواريونش خود را مشغول نگرانيهاي مربوط به پول و داراييها نمي کردند و کليسا نيز در روزهاي ابتدايي و دوران خلوص عمل خود به همين شکل رفتار مي کرد. نکته اين بود که اگر کليسا بخواهد از بنيانگذار خود تقليد کند بايستي تمامي ثروت و قدرت خود را رها کند

مشکل از دست دادن اعتبار

اعتقاد عمومي بر اين بود که دربار پاپ بطور کامل درگير فساد شده و پاپ به عنوان عروسک خيمه شب بازي شاه فرانسه تلقي مي شد. اعتبار دستگاه پاپ به خاطر ناتواني اين دستگاه در اصلاح خود، پايان دادن به جنگ صدساله و ارائه آئينهاي مذهبي در طي فعاليت مرگ سياه دچار اشکال شده بود. مورد اخير به خصوص آسيب فراواني وارد کرد زيرا دستگاه پاپ در آوينون اعلام کرده بود آيينهاي مذهبي براي رستگاري و نجات ضروري هستند. با اين حال در هنگام حمله مرگ سياه روحانيون قادر نبودند امور همه مردگان را مديريت کنند و آنان را در زمينهاي تقديس شده دفن کنند. براساس نظريات خود کليسا اين به معني آن بود که مردگاني که روحانيون نتوانسته بودند با آيينهاي مذهبي مورد کمک قرار دهند، به طور حتم تا ابد در جهنم به سر خواهند برد. کليسا عموماً به عنوان موجودي طماع و بي عاطفه تلقي مي شدو بنابراين مردم به تصوف و رازآميزي، کليساهاي ملي و رهبري دنيوي متمسک شدند

پاسخ
پاپ آوينون بسيار کوشيد تا سازمان و عملکرد بهتري به دستگاه کليسا بدهد. براي اين کار دفاتر و سازمانهاي بزرگي بوجود آورد که امروز هنوز هم به کار خود ادامه مي دهند. آنان از فعاليتهاي تبليغي در چين حمايت کردند و از علم و هنر حمايت کردند

مشکل هويت

دستگاه پاپ عموماً با رم هويت پيدا مي کرد و هيچ گاه در آوينون مورد اعتماد قرار نگرفت

پاسخ
دستگاه پاپ هميشه اميدوار بود به رم بازگردد و پول و توان بسياري براي بازگرداندن پايداري و امنيت کافي به سرزمينهاي پاپ به شکلي که اين امر ممکن شود هزينه کرد. در سال 1378 پاپ آوينون و بزرگانش از رم بازديد کردند تا وضعيت را بسنجند. پاپ در گذشت و بزرگان با بي ميلي يک ايتاليايي را به عنوان پاپ برگزيدند. اوربان ششم اعلام کرد دستگاه پاپ به رم بازگشته است

گويا فعلاً منبع اصلي نوشته هايي که در حال ترجمه کردنشون هستم روي اينترنت در دسترس نيست. فعلاً اگر کسي خواست متن اصلي اين نوشته رو ببينه برام پي ام بزنه تا براش ايميل بزنم.

هیچ نظری موجود نیست: